GS Đặng Hùng Võ: Tôi thấy gai gai khi đọc quy định cưỡng chế thu hồi đất

>> Công nhận Cây Di sản vào đúng ngày Kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước >> Vinamilk được vinh danh là doanh nghiệp tiêu biểu của TP.HCM nhân dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước >> Thanh tra công tác quản lý khai thác, kinh doanh đất hiếm và quặng bô xít >> Đại diện Bộ Nội vụ và Bộ TN-MT đánh giá cao vai trò của VACNE trong xây dựng phát triển bền vững của đất nước >> Viện Vật lý địa cầu: Động đất ở Kon Tum do hồ chứa thủy điện

 
GS Đặng Hùng Võ

Không nên dùng sức mạnh cưỡng chế trong quan hệ dân sự

Theo GS Đặng Hùng Võ, quy định của Luật Đất đai mới cho thấy Nhà nước chỉ thu hồi theo tính chất dự án, chứ không theo phân loại đầu tư - tức là không thu hồi cho các “đại gia”. Đổi mới như vậy tạo bình đẳng trong tiếp cận đất đai giữa doanh nghiệp nhỏ và lớn; bảo đảm sự bình đẳng giữa các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Theo Giáo sư, “sự mềm hóa” quy chế thu hồi đất chỉ có thể được thực hiện khi cơ quan chịu trách nhiệm thu hồi phải công khai, minh bạch hóa thông tin. Ông đánh giá, nếu lấy đồng thuận cộng đồng làm cơ chế thu hồi đất, thì không còn cảnh phải cưỡng chế.

Giáo sư Đặng Hùng Võ bày tỏ: “Chúng ta cần tránh lạm dụng quy định Nhà nước dùng sức mạnh để cưỡng chế như Luật thể hiện. Tôi thấy gai gai người khi đọc quy định này.

Nhà nước có thể cưỡng chế nếu việc sử dụng đất vi phạm an ninh quốc gia. Nhưng trong mối quan hệ đất đai dân sự thì không nên”.

Liên quan đến câu chuyện bồi thường hỗ trợ tái định cư, Luật quy định sẽ tính ngang giá đất thị trường và hỗ trợ cho người dân bị thu hồi đất ổn định cuộc sống trong trong vòng từ 6 tháng đến 1 năm.

Giáo sư Hùng Võ cho rằng điều này chưa đủ, vì người dân bị thu hồi đất còn phải đối mặt với việc mất sinh kế, mất nghề nghiệp và điều kiện sống thay đổi.

Theo ông, các nước trên thế giới đều buộc các nhà đầu tư phải đền bù thu nhập cho người dân như trước khi bị thu hồi đất, cho đến khi tìm được việc làm. Ông cho rằng, việc đảm bảo an sinh xã hội cho người dân bị thu hồi đất phải là việc của các nhà đầu tư, chứ không phải của nhà nước.

Băn khoăn “thân phận” hội đồng thẩm định giá đất

Thị trường bất động sản tại VN đang “oái oăm” khi: Bất động sản giá thấp thì thiếu cung, thừa cầu, trong lúc khu vực giá cao lại tồn đọng rất lớn, tức “đầu cơ là chính”.

Ông cho rằng, nếu Luật Đất đai mới có thể chuyển đổi dần việc quy hoạch đất theo phân vùng sẽ giúp tác động vào nguồn cung.

Giáo sư Hùng Võ thúc giục cần phải thay đổi cơ bản về thể chế sử dụng đất. Ông bày tỏ sự băn khoăn về “thân phận” của hội đồng thẩm định giá đất độc lập đối với UBND tỉnh, như được quy định trong luật.

Ông nêu ví dụ Đài Loan cũng dùng cơ chế hội đồng định giá đất, song quy định số thành viên thuộc chính quyền không vượt quá 50%, còn lại phải là các chuyên gia cao cấp độc lập.

“Điều này hoàn toàn khác với ở VN, khi ta vẫn trao cho Chủ tịch UBND tỉnh quyền quyết định giá đất bồi thường. Nếu hiểu thẳng thắn, hội đồng thẩm định này chỉ có vai trò tư vấn mà thôi”.

Ông hài hước: Việc quyết định giá đất rất quan trọng bởi chúng ta đều biết nếu bớt cho nhà đầu tư chỉ cần 2 giá so với giá thị trường. Họ có thể tổ chức chiêu đãi hàng tuần cũng không hết tiền.

Theo Giáo sư Hùng Võ, VN có một điều ai cũng thấy là luật cứ quy định, nhưng không ai thực hiện thì cũng chẳng sao cả. Ví dụ, Luật Đất đai quy định bảng giá đất của UBND tỉnh đưa ra phải phù hợp với giá thị trường. Nhưng có thể khẳng định, mọi nơi đều vi phạm quy định này.

“Vì bảng giá đất mà các chủ tịch tỉnh ký đều không phù hợp thị trường nhưng chẳng ai bị làm sao, hoặc vẫn được cất nhắc lên cao” - ông phân tích.

“Dự án treo” bị thu hồi đất không bồi thường: Dễ bị lợi dụng

Giáo sư Hùng Võ nêu một điểm mới trong Luật Đất đai về cách xử lý “dự án treo”: Nếu chậm tiến độ hay không sử dụng đất đúng mục đích như quy định sẽ bị thu hồi không bồi thường.

Ông cho rằng cơ chế thu hồi không trả lại tiền đầu tư rất dễ bị lợi dụng và khi đó thì “nhà đầu tư sẽ sạt nghiệp”.

Ông nêu câu chuyện khiếu kiện của nhà đầu tư về Ban Quản lý khu kinh tế Vũng Áng gây trở ngại cho một số doanh nghiệp mà họ không thích để buộc các doanh nghiệp này lâm vào trường hợp phải thu hồi đất.