Lịch sử dịch bệnh cổ đại qua những xác ướp hãi hùng

>> Sinh viên Trường Đại học Công nghiệp TPHCM cùng doanh nghiệp trồng cây nhân ngày môi trường thế giới >> Tọa đàm “Ăn chay với cuộc sống an lành và môi trường tươi đẹp” - Hành động thiết thực vì một tương lai xanh >> GS.TSKH NGND Phạm Ngọc Đăng - Cây Đại thụ của ngành Tài nguyên và Môi trường Việt Nam >> Khoa Môi trường - Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế: 25 năm xây dựng và phát triển bền vững >> VACNE tiếp tục phát huy phương châm “Môi trường với Cộng đồng”

Xác ướp sơ sinh này được bảo quản hoàn hảo từ Peru, em bé sinh ra với một khuyết tật tim. Ảnh: Robyn Beck, AFP / Getty Images

Một nghiên cứu từ năm 2011 đến của 52 xác ướp tại Bảo tàng Ai Cập ở Cairo cho thấy rằng gần một nửa cái chết do bị tắc động mạch, nguyên nhân có thể từ một cơn đau tim hoặc đột quỵ.

Điều gì là nguyên nhân sâu xa? Quá nhiều bia và bánh mì? Ít vận động? Viêm nhiễm mãn tính? Hoặc có lẽ do một số yếu tố di truyền ?

Các nghiên cứu mới về xác ướp có thể cho chúng ta  tìm hiểu về lịch sử của bệnh dịch và trình độ y học của thời cổ đại.

Sau đây là danh sách nhưng xác ướp gây ấn tượng mạnh nhất.

1. Với số lượng xác ướp được nhiều người biết đến nhất, Ai Cập cổ đại là một cơn ác mộng của nhiều căn bệnh.

Mẫu mô từ hai xác ướp trưởng thành khoảng 3.500 năm trước đây cung cấp DNA cho thấy sự có mặt của một loại ký sinh trùng gây bệnh sốt rét.

Một người đàn ông ở độ tuổi 20 đã qua đời khoảng 2.900 năm trước đây được chôn chung trong một chiếc quan tài với người phụ nữ bị ung thư xương.

Một người đàn ông lớn tuổi từ khoảng 2.250 năm trước đây cho thấy có tổn thương xương phù hợp với bệnh ung thư tuyến tiền liệt di căn.

Một xác ướp nam giới từ khoảng thời gian giữa năm 664 và 525 TCN có dấu vết của lỗ khoan trong hộp sọ, có thể là do  cần để làm giảm các triệu chứng của viêm xoang cấp tính, từ đó ảnh hưởng đến mắt trái bệnh nhân.

Và trong một nghiên cứu vừa công bố tháng này, hơn 200 xác ướp từ một nghĩa trang gần Aswan cho thấy dấu hiệu suy dinh dưỡng cũng như các bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa do uống nước ô nhiễm của sông Nile. Tuổi thọ trung bình của họ là 30 năm. Nhiều người trong số này là thống đốc của các khu vực nhưng họ vẫn sống trong điều kiện môi trường tồi tệ. Vậy thì khómà tưởng tượng dân thường còn phải chịu khổ sở đến đâu.

2. Bệnh ho lao đã cản bước tiến của con người hàng thiên niên kỷ. Trường hợp lâu đời nhất trên thế giới có liên quan đến căn bệnh này là của một người mẹ và đứa trẻ sống khoảng 9.000 năm trước đây và đã được phát hiện dưới đáy đại dương bên dưới 30 feet nước ngoài khơi bờ biển của Haifa, Israel.

3. Đau và viêm loét dạ dày không chỉ là căn bệnh của thế giới hiện đại. DNA của vi khuẩn gây ra viêmloét dạ dày, đã được tìm thấy trong xác ướp Mexico từ khoảng năm 1350.

4. Nhiễm độc kim loại-Dấu hiệu của xơ gan đã được phát hiện trong xác ướp của một người đàn ông Ý thế kỷ 16. Khi người chết chỉ khoảng 24 tuổi, ông uống rượu quá nhiều và gây tổn hại đến gan trong nhiều thập kỷ. Phân tích cho thấy hàm lượng đồng tích tụ trong cơ thể và ảnh hưởng đến gan.

5. Bệnh đậu mùa đã được phát hiện trong một xác ướp đông lạnh 300-tuổi đến từ Siberia. Các vi-rút gây ra hàng trăm hàng triệu ca tử vong trên toàn thế giới trong thế kỷ 20, và vô phương cứu chữa mái cho đến năm 1977, sau khi các chiến dịch tiêm chủng bắt đầu.

6. Cái chết của những trẻ sơ sinh-Khoảng 6.500 năm trước đây ở Peru, một em bé 10 tháng tuổi đã chết. Cơ thể nhỏ bé được trang trí bằng một bùa hộ mệnh treo trên một chuỗi quanh cổ, xác ướp được bao bọc trong vải lanh, và đặt trong điều kiện khô, nơi còn lưu giữ xác một cách hoàn hảo. Một phân tích CT gần đây đã tiết lộ rằng đứa trẻ phải chịu đựng cả hai chứng bệnh: khuyết tật tim bẩm sinh và nhiễm trùng phổi.

7. Trong một đầm lầy ở Hà Lan vào năm 1951 đã phát hiện ra phần còn lại được bảo quản của một người phụ nữ có thể đã sống trong thời kỳ La Mã. Cô dường như qua đời vì suy dinh dưỡng.

8. Y tế cộng đồng yếu kém - Kết quả của một nghiên cứu quy mô lớn liên quan đến hơn 23.000 bộ xương từ thời trung cổ ở Anh:

Ở một số khu vực, đến 80% số người có bệnh viêm xoang, có thể là kết quả của không khí gây ô nhiễm môi trường do các ngành công nghiệp như sản xuất bia, thuộc da, và đốt vôi.

Một số người bị những căn bệnh hiểm nghèo như lao, phong và suy dinh dưỡng.

Cũng có những chứng bệnh khá hiện đại. Đường du nhập vào nước Anh trong thế kỷ 12, và điều này dường như đã gây ra một sự gia tăng chứng sâu răng.