Quảng Bình: Mất mùa, rừng bị đe dọa

Hai vợ chồng ông Nguyễn Hạnh, ở thôn 1 Thanh Sen, xã Phúc Trạch thu hoạch nốt ruộng bắp cong queo của nhà mình -Ảnh: Quốc Nam

Đây là vùng đất có 11 nông dân đã thành nghi phạm đốn hạ ba cây sưa trong rừng Phong Nha, và cũng là nơi diễn ra những cuộc cướp gỗ sưa náo loạn cả làng quê.

Mất mùa

Cánh đồng xã Xuân Trạch nằm khép nép bên những lèn đá dựng đứng. Đây là xã bị mất mùa nặng nhất. Toàn xã có hơn 700ha đất nông nghiệp, chia đều cho hơn 1.200 hộ dân. Trong đó có hơn 300ha đất trồng lạc, còn lại là trồng ngô. Hoàn toàn không có ruộng lúa. Qua kiểm tra của xã thì sản lượng lạc năm nay chỉ bằng 2/10 sản lượng dự thu, sản lượng ngô chỉ bằng 3/10 sản lượng dự thu. Tại những cánh đồng dưới chân lèn đá, những ngày này bà con nông dân vẫn đổ ra đồng thu hoạch lạc và ngô. Tuy nhiên, chẳng thấy đâu nụ cười trong mùa thu hoạch như những vụ trước mà thay vào đó là những gương mặt ủ rũ.

Chị Nguyễn Thị Hương ở thôn 5, Khe Gát buồn rầu: “Ngô, lạc gần như mất trắng rồi. Mỗi cây lạc năm nay chỉ có 2-3 củ. Còn ngô thì bắp nào cũng nhỏ bằng nửa năm ngoái, thậm chí nhiều bắp chỉ có cồi mà không có hạt”.

Còn ở xã Phúc Trạch, ông Nguyễn Văn Hiền, bí thư đảng ủy xã, cho biết toàn xã mất mùa đến 60-70%.

Làm nông mà thiếu nước

Làm nông cần nhất là nước tưới, nhưng ở các xã Phúc Trạch, Xuân Trạch, Lâm Trạch... thủy lợi vẫn còn xa lạ với nông dân. Đó cũng là nguyên nhân khiến ruộng ngô, lạc lâm vào cảnh điêu đứng như hiện nay. Ông Cao Thế Vĩnh, phó chủ tịch UBND xã Xuân Trạch, cho hay nước tưới vẫn nhờ trời, trời không cho thì đói. Ông Vĩnh cho biết không riêng gì Xuân Trạch mà cả ở Phúc Trạch mấy năm nay không làm nổi sào lúa nước nào bởi không có hệ thống thủy lợi tưới tiêu.

Ông Phan Văn Gòn, chủ tịch UBND huyện Bố Trạch, cho biết đã nhiều lần báo cáo với UBND tỉnh xin được làm hệ thống thủy lợi. Mới đây tỉnh Quảng Bình đã mời Trường cao đẳng Thủy lợi miền Trung ra khảo sát địa hình để xây dựng cho mấy xã thuộc vùng đệm này một hệ thống thủy lợi. Nơi được chọn là đập Khe Sến ở xã Xuân Trạch. Nếu làm được đập thủy lợi ở đây có thể đảm bảo nước tưới cho cả vùng này. Nhưng để làm được công trình này phải có nguồn vốn lớn, mà hiện tại tỉnh không kham nổi nên còn phải chờ trung ương hỗ trợ.

Nguồn sống chủ yếu của người dân trong các xã này chủ yếu dựa vào cây ngô và lạc. Sau mỗi vụ thu hoạch, hai nông phẩm này sẽ được đem đổi lúa gạo ăn quanh năm. Trước tình hình mất mùa nghiêm trọng như thế, một nỗi lo rất lớn đang đặt ra cho người dân và cả UBND xã là vấn đề lương thực. Người nông dân đã không có lúa nay lại mất mùa lạc, ngô thì gần như trắng tay. Đáng lo hơn nữa là không có giống để gieo vụ hè thu, như thế nguy cơ còn thất bát cả một vụ mùa sắp đến.

Thiếu lương thực, thiếu hạt giống thì cái đói đã cận kề. Người dân lại vào rừng Phong Nha để kiếm cái ăn. Khi đó, không phải cây sưa mà nhiều cây rừng khác của vườn quốc gia, của di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng có thể sẽ còn ngã xuống.