Hà Nội sắp nắng nóng 33-35 độ C ESG và hành trình gia tăng giá trị bền vững cho doanh nghiệp Vingroup đề xuất làm đường sắt đi Cần Giờ 4 tỉ USD: TP.HCM rà soát quy hoạch để làm dự án sớm hơn Cuốn sách “Hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn với phát triển công nghiệp bền vững” đã ra mắt bạn đọc Danh mục bí mật nhà nước lĩnh vực tài nguyên và môi trường

Di sản xanh » Di tích xưa

Thứ hai, 31/03/2025, 21:06:14 PM (GMT+7)

Độc đáo cây di sản Việt Nam: Đài quan sát kơ nia

(05:42:59 AM 12/01/2024)

(Tin Môi Trường) - Cây kơ nia cạnh dinh Bà ở Quảng Nam xứng danh là chứng nhân lịch sử. Trong kháng chiến chống Pháp và Mỹ, cây không chỉ là địa chỉ hoạt động bí mật của cán bộ cách mạng mà còn là đài quan sát địch…

>> Thêm 8 cây cổ thụ ở ngoại thành Hà Nội lọt vào danh sách Cây Di sản Việt Nam >> Rỏi mật, cây Di sản cũng làm thuốc >> Hoạt động bảo tồn Cây Di sản trở thành phong trào của cộng đồng nhờ sự hưởng ứng của người dân >> Hai cụ hoa Đại 1.000 năm tuổi báu vật xã Dân Quyền, huyện Tam Nông, Phú Thọ là Cây Di sản Việt Nam >> Thêm 4 cây cổ thụ của Hà Nội được vinh danh Cây Di sản Việt Nam

Chứng nhân hơn 3 thế kỷ

Không ai biết cây kơ nia (người dân địa phương quen gọi là cây cốc) mọc trên gò đất bằng phẳng cạnh dinh Bà ở làng Mỹ Sơn (xã Duy Phú, H.Duy Xuyên, Quảng Nam) bén rễ tự bao giờ. Theo các cao niên trong làng cũng như đánh giá của Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường VN, cây kơ nia tại dinh Bà Mỹ Sơn có hơn 300 năm tuổi. Ngày 15.5.2023, cây kơ nia này được công nhận là Cây di sản VN.

Độc[-]đáo[-]cây[-]di[-]sản[-]Việt[-]Nam:[-]Đài[-]quan[-]sát[-]kơ[-]nia

Cây kơ nia cạnh dinh Bà ở Quảng Nam có tuổi đời hơn 300 năm - ảnh: MẠNH CƯỜNG

Chúng tôi tìm đến dinh Bà cũng là lúc vợ chồng ông Trần Sáu, Trưởng thôn làng Mỹ Sơn, vừa phát quang xong những bụi cây dại xung quanh dinh và cây kơ nia cổ thụ. Ông Sáu được dân làng "ủy quyền" trông coi, chăm sóc dinh Bà. Ông Sáu kể, nghe nói cách đây hơn 300 năm, khi các tộc họ đến khai phá vùng đất này thì đã thấy cây kơ nia hiện hữu. "Người dân chúng tôi từ già đến trẻ ai cũng gọi cây kơ nia bằng cụ, với một sự kính trọng. Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, đạn bom, nhưng cụ kơ nia vẫn đứng vững và trở thành chứng nhân lịch sử", ông Sáu mở đầu câu chuyện.

Trong chiến tranh chống Mỹ, làng Mỹ Sơn là vùng đất trắng, địch tự do bắn phá, không một mái nhà, bụi cây nào nguyên vẹn. Duy chỉ có cây kơ nia ở dinh Bà vẫn hiên ngang đứng vững, trở thành pháo đài quan sát của cách mạng, giúp bộ đội, du kích địa phương nắm bắt mọi hoạt động càn quét cũng như điểm đóng quân của địch từ xa. Từ năm 1968 - 1970, địch tìm mọi cách triệt hạ cây kơ nia bằng cách đem mìn đánh phá, cho xe cày ủi nhưng cây cổ thụ vẫn đứng vững.

Cụ Nguyễn Hữu Hoàng kể lại những câu chuyện kỳ bí gắn liền với cây kơ nia ở miếu dinh Bà - ảnh: MẠNH CƯỜNG

Đến năm 1973, cây kơ nia là nơi cắm cờ giành đất của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam VN, vì đây là điểm cao duy nhất có thể treo cờ lúc bấy giờ. "Thời điểm đó, địch bắn trực tiếp vào cây kơ nia nhưng chỉ làm gãy cán cờ, riêng cây không hề hấn gì. Ở làng Mỹ Sơn này có 8 cây kơ nia nhưng có đến 7 cây đã bị địch đánh ngã, chỉ cây kơ nia ở dinh Bà vẫn đứng vững theo năm tháng cho dù bom đạn liên tục tàn phá", ông Sáu nói.

Theo lời kể của các lão niên, cây kơ nia có trước dinh Bà. Dinh Bà là nơi thờ bà Cốc Dinh, rất thiêng. Bà Cốc Dinh vốn là một lang y. Thời đó khó khăn, bà thường xuyên chữa bệnh, phát thuốc miễn phí để cứu người. Khi bà Cốc Dinh mất, người dân chôn cất bà ngay cạnh cây kơ nia để tôn vinh công đức của bà. Sau giải phóng, dân làng góp công, góp của dựng ngôi miếu nhỏ gần cây cốc thờ bà. Qua vài lần sửa sang, đến năm 2017 dinh Bà được xây mới, mở rộng khang trang. Cây kơ nia như chiếc ô khổng lồ tỏa bóng che mát dinh Bà.

Huyền bí bên gốc kơ nia

Dân làng vẫn kể cho nhau nghe chuyện khi chưa trùng tu dinh Bà, cây kơ nia năm nào lá cũng vàng, ra trái rất nhiều. Nhưng khoảng 4 năm trở lại đây, khi người dân sắm sanh lễ vật, hương hoa dâng cúng Bà thì cây xanh tốt quanh năm, và không có trái.

Ông Trần Sáu, Trưởng thôn làng Mỹ Sơn, rất tâm đắc với sự kiện công nhận Cây di sản VN đối với cây kơ nia, bởi "cụ cây" góp phần tôn vinh nét đẹp văn hóa, cũng là niềm tự hào của người dân. "Nhiều thế hệ ở làng Mỹ Sơn này luôn nhắc nhở, bảo ban nhau ra sức bảo vệ cây kơ nia. Bảo vệ cây kơ nia là bảo vệ cội nguồn của vùng đất thiêng này", vị trưởng thôn làng Mỹ Sơn chia sẻ.

Cụ Nguyễn Hữu Hoàng (86 tuổi, ở làng Mỹ Sơn) kể đây là vùng đất thiêng của người Chăm xưa. Từ nhỏ, cụ đã được ông nội kể cho nghe rất nhiều sự tích gắn liền với cây kơ nia ở miếu dinh Bà này, trong đó có những câu chuyện tâm linh, huyền bí đến nay vẫn chưa có lời giải.

"Có câu chuyện truyền tai rằng trong thời kỳ chiến tranh, Chi bộ Sông Lô ra đời đã bí mật lập căn cứ ngay dưới gốc cây kơ nia để hoạt động cách mạng. Sau một thời gian, căn cứ bị phát hiện, quân địch bí mật tấn công vào. Điều đáng nói, thời điểm đó một số người vẫn đang họp bàn phương án chiến đấu ngay dưới gốc cây nhưng quân địch lại... không phát hiện ra. Người dân cho rằng việc không phát hiện ra quân giải phóng là do được "cụ" kơ nia cũng như bà Cốc Dinh che chở", cụ Hoàng kể.

Khi còn bé, cụ Hoàng và nhiều người khác mỗi lần dắt bò ngang qua dinh Bà, gặp cây kơ nia đều dừng lại cúi đầu chào cây. "Không chỉ trong kháng chiến mà thời bình "cụ" kơ nia vẫn luôn che chở, bảo vệ cho làng này bình yên sau bao giông bão", cụ Hoàng khẳng định.

Bà Trần Thị Dương, Chủ tịch UBND xã Duy Phú, cho biết vào ngày 11.2 âm lịch hằng năm, người dân làng Mỹ Sơn lại bày biện lễ vật dâng cúng Bà, tưởng nhớ tiền nhân đã chở che dân làng. Đây cũng là dịp con cháu làng Mỹ Sơn khắp nơi tụ họp về, thành kính dâng hương ngưỡng vọng Bà. "Việc cây kơ nia dinh Bà được công nhận Cây di sản VN góp phần bảo vệ đa dạng sinh học, môi trường làng quê, hướng đến xây dựng nơi đây trở thành điểm tham quan của du khách bên ngoài di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn", bà Dương nói.

(MẠNH CƯỜNG - báo TNO)

[Quay lại]

Từ khóa liên quan: Độc đáo, cây di sản, Việt Nam, Đài quan sát, kơ nia

Gửi ý kiến bạn đọc về: Độc đáo cây di sản Việt Nam: Đài quan sát kơ nia

*	*
*
Nội dung*

Chọn file

(File: .Zip - 2M)

(Tin Môi Trường hoan nghênh các ý kiến đóng góp của bạn đọc cho bài viết. Các thảo luận sẽ được xem xét trước khi đăng tải. Tin Môi Trường giữ quyền từ chối những lời lẽ xúc phạm cá nhân, tổ chức; lời lẽ trái thuần phong mỹ tục, vi phạm pháp luật. Bạn đọc thảo luận bằng tiếng Việt có dấu. Ý kiến không nhất thiết thể hiện quan điểm của Tin Môi Trường. Cám ơn sự đóng góp và hợp tác của các bạn)

Bạn cũng có thể quan tâm:

Bài viết mới:

Xem theo:

Đọc nhiều nhất

Phản hồi nhiều

Mỹ thuật

Ảnh "Voọc mũi hếch" giành giải nhất cuộc thi "Chim và thú hoang dã Việt Nam 2024"

(Tin Môi Trường) - Bức ảnh "Voọc mũi hếch" của tác giả Chúng Văn Thành (Hà Giang) đã giành giải nhất cuộc thi ảnh "Chim và thú hoang dã Việt Nam 2024".

Văn hóa

Bình Định tổ chức lễ giỗ kỷ niệm 222 năm ngày mất Đô đốc Bùi Thị Xuân

(Tin Môi Trường) - Ngày 6/112/2024 (nhằm ngày mùng 6/11 năm Giáp Thìn), Bảo tàng Quang Trung đã tổ chức Lễ giỗ nhân kỷ niệm 222 năm ngày mất Đô đốc Bùi Thị Xuân (1802 – 2024) tại Đền thờ Đô đốc Bùi Thị Xuân (khối Phú Xuân, thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn – Bình Định) theo nghi thức giỗ truyền thống.

Kiến trúc xanh

Đà Lạt muốn nâng Dinh Tỉnh trưởng lên 28m, xây tổ hợp khách sạn, thương mại… bên dưới

(Tin Môi Trường) - Phương án kiến trúc khu vực đồi Dinh Tỉnh trưởng của Đà Lạt được lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng lựa chọn là phương án Hotel du Printemps của KTS. Thierry Van de Winagaert. Theo đó, Dinh Tỉnh trưởng sẽ được nâng cao 28m so với vị trí ban đầu. Phần dưới và xung quanh sẽ là tổ hợp khách sạn, thương mại, trung tâm hội nghị quốc tế 1.500 chỗ...